Биыл Рамазан айы баршамызға ең ыстық әрі ұзақ күндеріне сәйкес келгендіктен, ескере жүретін біраз пайдалы кеңестер бар. Әсіресе, ол адам денсаулығы үшін маңызды болып табылатын – ауызашар мен сәресі уақыттарында дұрыс тамақтану тәсілі. Ендеше оразада дұрыс тамақтанудың тоғыз тәсіліне назар аударыңыз.
Ауыз ашуды құрмамен бастаңыз
Рамазан айында ауызашарға немесе сәресіге ас дайындау кезінде ең алдымен жаңа піскен өнімдерді ғана пайдаланыңыз. Мәселен, жеміс-жидек, көкөніс таңдаған кезде осыны ескеріңіз. Құрма мен суды ауыз ашқанда пайдаланудың және бір пайдасы: тағы тамақ жеуден алдын, адамға өзінің ағзасында қосымша тамаққа деген сұраныстың бар не жоғын анықтауына мүмкіндік туады. Ислам әлемінде құрманың орны ерекше. Құран аяттарында құрма пальмасы бірнеше рет аталған. Әрі он бес жерде құрманың Алла Тағала тарапынан адамзатқа берілген сый екендігі айтылады. Алла елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) құрма мен сүтті адам үшін ең жақсы тағам деп санаған. Сондай-ақ дәрігерлер жүрек ауруларының емі ретінде құрманы көбірек пайдалануды кеңес береді.
Суды көбірек ішіңіз
Биылғы Рамазан айы жаз мезгілімен тұспа-тұс келгендіктен адамдар көбірек шөлдейді, суды көбірек қолданады. Ауыз ашқан соң суды көбірек ішіңіз. Алайда, суды тамақтанып болған соң ішкен абзал. Тамақты да асықпай, аз-аздан жеңіз, қарным ашып қалады деп қатты тойып алмаңыз. Сәресі уақытына дейін бірнеше стақан су ішіуге тырысыңыз. Егер су ішуді ұнатпасаңыз, айран, қантсыз компот, өсімдік шайларын, минералды су секілді сұйықтықтар ішіңіз.
Тез шөлдететін тағамдардан бас тартыңыз
Рамазан айында ас мәзіріңізді уақытша өзгертуге тура келеді. Сіз бен біз күнделікті қолданатын тұзды өнімдерден, тұздалған қияр, қызанақ, түрлі тұзды салаттар мен балықтан бас тартыңыз. Оның орнын жеміс-жидектермен, көбірек сумен толықтырыңыз.
Асықпай тамақтаныңыз
Күні бойы күнделікті тамақтанудан бас тартқан адам үнемі ішкі күйзеліске түседі. Бұл әсіресе, оразаны алғаш ұстаған жандар үшін маңызды. Алдымен ауыз ашқан кезде құрмамен, сумен немесе сорпа, ет қосылған көкөніс тағамы сияқты жеңіл тағамдармен ауызашарды бастау керек. Асқазанға ауырлық қылатын тағамдармен достығыңыз үзілгені дұрыс. Ашығу кезінде адамның жүйке жүйесі, асқазаны тітіркенген жағдайда тұрады. Әлсіреп, шаршап тұрасыз. Сондай кезде, бірден қуырылған тамақ жеуге болмайды. Рамазан айында жүйесіз тамақтанған адамдарда әлсіздік, депрессия, асқазанның ауруы және ас қорыта алмауы, қан қысымының төмендеуі сияқты көптеген денсаулық проблемалары байқалуы мүмкін. Асығыс тамақтану асқазаныңыз ас қорыта алмау проблемасына душар болып, Рамазаннан кейін салмақ қосу проблемасына тап боласыз.
Тәттілермен қоштасыңыз
Ас мәзіріңізден тәттілерді (кондитерлік өнімдер, торт, тәтті бәліштер) алып тастаңыз. Себебі бұлар ағзаңызды әлсіретіп, қарныңызды тез аштырады. Және Рамазан айында тәттілерді көбірек қолдану қан қысымыңызды көтереді. Тек ауызашардан кейін екі-үш сағаттан соң ғана тәттілердің орнына – құрма, кептірілген өрік, мейіз, жаңғақ қолданыңыз.
Кофені қоя тұрыңыз
Егер сіз таңыңызды жұмыспен емес, кофемен бастар болсаңыз, Рамазан айында кофені қоя тұрыңыз. Жүйке жүйесі өте сезімтал, жүрегі ауыратын, қан қысымы жоғары, нашар ұйықтайтын адамдарға кофе ішуге болмайды. Дені сау адамның өзіне де кофені көп ішуге болмайды. Сондай-ақ асқазаны ауыратындарға да кофенің зияны бар. Біздің көбіміз кофені жақсы көреміз. Кейбірімізге дәмі ұнайды, ал кейбірі кофені энергия көзі ретінде пайдаланады. Біз кофені таң ертең, түсте, тіптен кешке де ішеміз. үніне 1-3 шыны кофе ішетін ер адамдарда бұл көрсеткіш 30%-ға аз болған екен.
Бірақ, шектен тыс кофе ішу организмге зиян келтіреді. Мәселен:
Ұйықтау режимінің бұзылуы
Кейбір витаминдерді (магний, мырыш, темір) қабылдаулардың қиындауы
Қан қысымының жоғарылауы
Тіс эмалінің өзгеруі
Асқазан қыжылдың пайда болуы қаупіне әсер етеді.
Тамақтану тәртібіне мұқият болыңыз
Әдетте біз күніне үш рет тамақтанамыз. Рамазан айында да осы әдіспен жүріңіз. Ол үшін ауызашардың бірінші бөлігінде – ыстық тағамдарды, екінші бөлігінде майсыз тағамдар мен балықты, ал, сәресіде – жеміс-жидектерді қолданыңыз. Бұл әдіс сіздің денсаулығыңыз үшін де өте маңызды.
Пайдалы тағаммен тамақтаныңыз
Шайды көбірек ішетін болсаңыз, бұл айда жалбыз шайы мен көк шайды көбірек ішіңіз. Және сүт өнімдерін (сүт, айран, қатық, ірімшік) көбірек қолданыңыз. Сүт, айран, ірім шік, құрт секілді азықтар сапалы протеин, кальций, фосфор, мырыш секілді минералдар мен В6, В12 секілді маңызды дəрумендердің қайнар көзі. Алла Елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) таңғы аста құрма мен сүт ішуді өсиет еткен. Осы тұста бізде: «Неліктен өзге азықтың арасынан дәл осы екеуін атады?» – деген сұрақ туындайды. Әрине, Алла Елшісінің (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) өсиетінде игіліктен басқа нәрсе болмақ емес.
Сәресіге сергек болып ояныңыз
Ол үшін жатар орынға майлы тағамдар қолданбаңыз. Оның орнын жеміс-жидектермен (жүзім, алма, алмұрт, құлпынай) ауыстырыңыз. Аты аталған жемістер мидың қалыпты жұмыс жасауына және жақсы тынығуыңызға әсер етеді. Сәресі уақытында да күндіз қарным ашып қалмасын деп тоя тамақтанбаңыз. Ауызашар және сәресі кезінде орташа мөлшерде тамақтану Пайғамбарымыздың (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) сүннет амалына жатады.
